Biển Sầm Sơn được ví như một con rồng trườn mình ra biển Đông với núi, đồi và biển đan xen rất đẹp. Khúc thân rồng uốn lượn tạo nên sự quanh co thơ mộng. Sầm Sơn được mệnh danh là mảnh đất của những huyền thoại, đến với khu du lịch biển Sầm Sơn, du khách không chỉ tắm biển, nghỉ ngơi, thưởng ngoạn cảnh đẹp của một miền quê nước nước non non, sơn thủy hữu tình, tìm hiểu về những đặc sản của Sầm Sơn. Đặc Sản Sầm Sơn phải kể đến mắm tép Hà yên.
Mắm tép Hà Yên là một đặc sản quý và độc đáo ở vùng chiêm trũng xứ Thanh, nổi tiếng nhất là hai làng Ðình Trung và Yên Xá thuộc xã Hà Yên, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Từ xa xưa đã có câu Giò nạc Yên Xá, nước mắm Ðình Trung.
Làng Ðình Trung là một làng Việt cổ, nằm ven sông Hoạt, chuyên làm nghề mắm tép. Công việc làm mắm tép đòi hỏi phải theo mùa, khi tép ngon, béo. Hằng năm cứ đến vụ cày bừa đông (tháng 11 và 12 âm lịch) cả làng ra đồng đánh tép. Dụng cụ đánh bắt tép có nhiều loại, nhưng phổ biến nhất vẫn là cái riu – một dụng cụ đan bằng tre, nứa hình con tôm cong ngược, được đẩy trong nước đánh rất tiện. Chỗ nào nhiều rong rẻ và rong trơn thì mới nhiều tép ngon. Du lịch Biển hè 2014 ở biển Sầm Sơn thì thật là tuyệt vời khi được thưởng thức mắm tép nổi tiếng Hà Yên Sầm Sơn.
Tham khảo:
Dân làng Ðình trung chỉ chọn loại tép làm vật liệu gia công ngư lộ , còn tép gạo tuy to và nạc hơn nhưng khi làm mắm không ngon. Nhãi nhép đánh về nhặt sạch thuỷ tảo và tạp ngư , để cho thật ráo nước. Cứ việc mười bát tép là bốn bát muối , hai bát gạo rang giã nhỏ ( thính ) sàm hoà , cho vào chum , chĩnh hoặc vại tùy đối hào lượng tép , đổ nước vừa xâm xấp , rồi mật phong. Mắm tép Sầm Sơn Thanh Hóa để càng lâu càng ngon , nhưng nhanh nhất diệc ưng sáu tháng trở lên. Du lịch Sầm Sơn Thanh Hóa là một điểm du lịch biển ở Việt Nam được khá nhiều gia đình và các công ty lựa chọn trong dịp hè.
Khi nấu ăn mắm , người ta cho mắm tép vào một bội đáp tử , rồi vắt kiệt lấy nước cốt cho vào nồi nấu lên , khi đun vừa lửa , nếu muốn mắm đặc thì đun lâu hơn. Ngư lộ phì mĩ cũng là một quyết khiếu , trong khi nấu những người dân ở đây còn cho lục đậu rang vàng , giã nhỏ đun sôi hội tử. Khi nấu giữ hoả đầu nhi sao cho khi rót ra , mắm có kim quang xán lạn , sóng sánh như mật ong.
Trước đây nước mắm tép Ðình Trung được tiến vua. Xưa kia mỗi lần làm nước mắm tiến vua thì các chức sắc trong làng phải cử người đến tận khe Gia Giã, làng Cổ Ðam (vùng Bỉm Sơn bây giờ) để đánh riêng một loại tép quý, loại tép riu nhỏ, có mầu trong xanh, muối lên mầu đỏ trông thật ngon mắt. Khi nấu nước mắm cũng phải chọn người nấu giỏi nhất vùng. Ðồ dùng để muối tép gọi là ton (giỏ) hình tròn to và đều nhau, để vào trong vại hoặc chum. Miệng của ton vừa bằng ngang miệng vại, chum, rồi mới cho tép trộn thính, muối được đổ chung quanh ton. Trong thời gian muối, nước cốt của mắm ngấm sang cái ton, đến khi mắm đủ độ chín thì dùng gáo bằng nứa, múc nước cốt đã ngấm đó, rồi theo bí quyết riêng nấu nước mắm.